25 lat wspólnych badań nad pograniczem polsko-niemieckim

Przemiany społeczno-polityczne rozpoczęte w Polsce w 1989 r. oraz zjednoczenie dwóch państw niemieckich w następnym roku otworzyło nowy etap w dwustronnych stosunkach. Pod względem politycznym i gospodarczym minione ćwierćwiecze nie było czasem straconym. Jaki jest jednak bilans tego okresu w przypadku wspólnych badań nad dziejami i tożsamością pogranicza? Czy zanik barier ideologicznych i politycznych przyczynił się do realizacji dwustronnych projektów służących pogłębieniu świadomości Polaków i Niemców o wspólnym dziedzictwie tych ziem?

Na powyższe pytania starano się odpowiedzieć podczas polsko-niemieckiej konferencji naukowej zorganizowanej przez gorzowską książnicę wraz ze Stiftung Brandenburg 10 grudnia 2016 r., dzięki wsparciu finansowemu Fundacji Współpracy Polsko-Niemieckiej. Intencją organizatorów było podsumowanie polsko-niemieckiego dorobku badań nad dziejami i tożsamością Ziem Zachodnich i Północnych. Zaproszeni prelegenci i goście usiłowali wskazać, które tematy zostały satysfakcjonująco opracowane, które tylko częściowo, a które jeszcze wymagają rozpoczęcia badań na nowo.

Na temat regionalizmu międzyrzeckiego mówił dr hab. Marceli Tureczek z Uniwersytetu Zielonogórskiego. Następnie głos zabrał dr hab. Radosław Skrycki z Uniwersytetu Szczecińskiego, który omówił stan badań w zakresie geografii historycznej Nowej Marchii, jak również przedstawił dalsze kierunki działań w tym zakresie. Z kolei reprezentujący Brandenburskie Główne Archiwum Krajowe w Poczdamie dr Klaus Neitmann omówił dotychczasową działalność naukową i wydawniczą swojej instytucji, dotyczącą dziejów Nowej Marchii. Kolejny gość z Niemiec,Karl-Christoph von Stünzner-Karbe, przybliżył dorobek Stiftung Brandenburg w upamiętnianiu polsko-niemieckiej historii pogranicza. Jako przedstawiciel Stowarzyszenia „Terra Incognita” wystąpił dr Paweł Migdalski. W swoim referacie zaprezentował aktualną działalność wydawniczą i badawczą stowarzyszenia, które mogło pochwalić się m.in. wydaniem dwóch tomów Słownika historycznego Nowej Marchii w średniowieczu, autorstwa prof. Edwarda Rymara. Na zakończenie głos zabrał Zbigniew Czarnuch, który na przykładzie swojej rodzinnej Witnicy omówił bieżącą kondycję regionalizmu w Polsce.

Dzięki tłumaczeniu symultanicznemu, konferencji mogli przysłuchiwać się goście z Polski i Niemiec.

W drugiej części konferencji dorobek zaprezentowały wydawnictwa regionalne, w tym Wydawnictwo Instytutu Zachodniego w Poznaniu oraz Wydawnictwo Brandenburskiego Głównego Archiwum Krajowego w Poczdamie.

Przez cały czas trwania konferencji, odbywał się kiermasz wydawnictw regionalnych. Wszyscy zainteresowani mogli zapoznać się i nabyć publikacje regionalne i lokalne, w wielu przypadkach wydane w niskim nakładzie.

Pokłosiem konferencji będzie monografia naukowa, której wydanie przewidziano na marzec 2017 roku.