Konferencja “Tatarzy w Polsce po 1945 roku”

W dniu 7 października 2015 r. w gmachu głównym WiMBP im. Z. Herberta w Gorzowie Wlkp. w odbyła się ogólnopolska konferencja naukowa z okazji jubileuszu 70-lecia osadnictwa tatarskiego na Ziemiach Zachodnich  pt. ,,TATARZY W POLSCE PO 1945 ROKU – TATARSKA TOŻSAMOŚĆ WOBEC ASYMILACJI”, pod honorowym patronatem Tomasza Miśkiewicza, Muftego Rzeczypospolitej Polskiej, przewodniczącego Najwyższego Kolegium Muzułmańskiego Związku Religijnego w RP.

Konferencja zgromadziła wybitnych – oraz wstępujących dopiero na naukową drogę – prelegentów zajmujących się tematyką tatarską. Przybyłych na konferencje powitał dyrektor gorzowskiej Książnicy Edward Jaworski wraz z  prof. nadzw. dr hab. Beatą Orłowską z miejscowej PWSZ.

Pierwszą część konferencji, którą prowadził prof. nadzw. dr hab. Paweł Leszczyński otworzyło wystąpienie dr Aleksandra  Miśkiewicza na temat świata kresowego Tatarów polskich przeniesionego nad Wartę i Odrę. Nie obyło się bez sentymentalnych wspomnień gorzowskiego krajobrazu oraz imprez tatarskich organizowanych w Gorzowie w latach 60. XX w. Głos zabrała również pani Halina Szahidewicz reprezentująca Muzułmański Związek Religijny w RP, która  omówiła działalność Muzułmańskiej Gminy Wyznaniowej w Białymstoku po 1945 r. Po krótkiej dyskusji uczestnicy udali się na przerwę kawową, po której wznowiono obrady w panelach dyskusyjnych.

Pierwszemu panelowi dyskusyjnemu przewodniczył  prof. nadzw. dr hab. Przemysław Rotengruber. Podczas obrad  można było wysłuchać referatów prof. nadzw. dr hab. Joanny Kulwickiej-Kamińskiej (Uniwersytet Mikołaja  Kopernika w Toruniu) na temat „Religia jako wyróżnik kulturowy społeczności  tatarskiej (na przykładzie literatury rękopiśmiennej)”, red. Musy Czachorowskiego („Przegląd Tatarski”) pt. „Literatura i czasopiśmiennictwo tatarskie w Polsce po 1945 r.”, Magdaleny Lewickiej (Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu) pt. „Piśmiennictwo Tatarów Wielkiego Księstwa Litewskiego jako trwały element  dziedzictwa kulturowego i nośnik tożsamości społeczności tatarskiej na ziemiach Rzeczpospolitej”, dr Idy Schabieńskiej(Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Suwałkach  im. prof. Edwarda Szczepaniaka) Tożsamość tatarska w małżeństwach mieszanych w Polsce, mgr Olgi Kotynii  (Uniwersytet Warszawski) „Źródła etyki Tatarów jako muzułmanów”, dr Bogny Wach (PWSZ Gorzów) „Muzułmanie wobec początku życia i  śmierci (aborcja i eutanazja), dr. Pawła Popielińskiego (Polska Akademia Nauk w Warszawie) – "Cmentarz  tatarski w Warszawie" oraz prof. nadzw. dr hab. Przemysław Rotengruber (Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu).

Drugiemu panelowi przewodniczył prof. nadzw. dr. hab. Paweł Leszczyński. Z zajmującymi wykładami wystąpili dr Arkadiusz Piotrowski (Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu), który zaprezentował temat „Historia muzułmańskiej Gminy Wyznaniowej w  Poznaniu w latach 1945”, mgr Grażyna Kostkiewicz Górska (Wojewódzka i Miejska Biblioteka Publiczna im. Zbigniewa Herberta w Gorzowie Wielkopolskim) pt. „Działalność Muzułmańskiej Gminy Wyznaniowej w Gorzowie Wielkopolskim po 1945 r.”, prof. nadzw. dr hab. Beata Orłowska (Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa  im. Jakuba z Paradyża w Gorzowie Wielkopolskim, Elżbieta Włodarczyk (Muzułmański Związek Religijny w RP) „Historia rodziny tatarskiej”, dr Piotr Krzyżanowski (PWSZ Gorzów) „Aparat bezpieczeństwa Polski Ludowej wobec Tatarów w świetle materiałów źródłowych zgromadzonych w archiwach IPN”.

Na zakończenie odbyła się dyskusja, po której przewodniczący poszczególnych sesji dokonali podsumowania. Spotkanie okazało się ogromnie wartościowe pod względem merytorycznym. Prezentowane wykłady dowodzą jak wiele w tatarskich dziejach jest jeszcze do odkrycia i opisania. Konferencję zwieńczył uroczysty obiad, podczas którego z ożywieniem rozmawiano o rozlicznych tatarskich sprawach.