Konferencja naukowa “Tatarzy na Ziemiach Zachodnich i Północnych Polski po 1945 r.”
W piątek 25 sierpnia 2023 r. w Wojewódzkiej i Miejskiej Bibliotece Publicznej im. Zbigniewa Herberta w Gorzowie Wielkopolskim odbyła się konferencja naukowa poświęcona obecności Tatarów w dziejach naszego miasta oraz na ziemiach zachodnich i północnych Polski. Organizatorami wydarzenia byli: Akademickie Centrum Badań Euroregionalnych w Gorzowie Wielkopolskim, Wojewódzka i Miejska Biblioteka Publiczna im. Zbigniewa Herberta w Gorzowie Wielkopolskim, Regionalny Ośrodek Debaty Międzynarodowej Gorzów Wielkopolski przy współpracy ze Związkiem Tatarów Rzeczypospolitej Polskiej, Urzędem Miasta Gorzowa Wielkopolskiego, Miejskim Ośrodkiem Sztuki w Gorzowie Wielkopolskim, Lubuskim Urzędem Wojewódzkim w Gorzowie Wielkopolskim oraz Muzeum Lubuskim im. Jana Dekerta w Gorzowie Wielkopolskim. Spotkanie odbywało się pod Patronatem Honorowym Wojewody Lubuskiego oraz Patronatem medialnym ,,Przeglądu Tatarskiego”.
Przed otwarciem konferencji uczestnicy spotkania zebrali się w patio biblioteki. Po oficjalnym powitaniu gości przez dyrektora WiMBP, Sławomira Szenwalda, nastąpiło odsłonięcie tablicy pamiątkowej o treści “W 75 rocznicę przybycia do Gorzowa Wielkopolskiego Tatarów Polskich z Ziemi Nowogródzkiej, którzy po roku 1945, po zmianie granic państwowych tutaj znaleźli nowe miejsce do życia i stali się integralną częścią tutejszej społeczności”. Odsłonięcia dokonali: prezes Związku Tatarów Rzeczypospolitej Polskiej pan Jan Adamowicz oraz zastępca prezydenta miasta Gorzowa Wielkopolskiego ds. Społecznych pani Małgorzata Domagała. Następnie przewodniczący Rady Miasta Gorzowa Wielkopolskiego, pan Jan Kaczanowski, wraz z panią wiceprezydent Małgorzatą Domagałą wręczyli Odznakę Honorową ,,Zasłużony dla Miasta Gorzowa Wielkopolskiego” panu dr. Aleksandrowi Miśkiewiczowi, byłemu przewodniczącemu Muzułmańskiej Gminy Wyznaniowej w Gorzowie Wielkopolskim, autorowi licznych opracowań naukowych dokumentujących dzieje Tatarów na ziemiach zachodnich, wielkiemu przyjacielowi Gorzowa Wielkopolskiego. Po tak uroczystych i wzruszających chwilach głos zabrali przedstawiciele władz państwowych i samorządowych, dyrektorzy instytucji kultury oraz sami Tatarzy. Następnie prezes Związku Tatarów Rzeczypospolitej Polskiej pan Jan Adamowicz wręczył podziękowania „za ogrom prac na rzecz zachowania pamięci o Polskich Tatarach osiedlonych po II wojnie światowej na ziemiach zachodnich Rzeczypospolitej Polskiej…”: Wojewodzie Lubuskiemu Władysławowi Dajczakowi, Prezydentowi Gorzowa Wielkopolskiego Jackowi Wójcickiemu, Poseł na Sejm RP Krystynie Sibińskiej, prof. dr hab. Elżbiecie Skorupskiej-Raczyńskiej – JM Rektor Akademii im. Jakuba z Paradyża, dyrektorowi WiMBP Sławomirowi Szenwaldowi, prof. dr hab. Beacie Orłowskiej, prof. dr hab. Piotrowi Krzyżanowskiemu, Grażynie Kostkiewicz-Górskiej, dr. Aleksandrowi Miśkiewiczowi. Część oficjalną wydarzenia zakończył występ Tatarskiego Zespołu Dziecięco-Młodzieżowego ,,Buńczuk” oraz poczęstunek z tradycyjnymi tatarskimi specjałami.
Po przerwie rozpoczęła się konferencja naukowa ,,Tatarzy na ziemiach zachodnich i północnych Polski po 1945 roku”. Jako pierwszy głos zabrał Ambasador Nadzwyczajny i Pełnomocny Rzeczypospolitej Polskiej w Kazachstanie – prof. Selim Chazbijewicz ,,Tatarzy polscy i ich status prawny w Polsce po 1945 roku” następnie prof. Dariusz Rymar (Akademia im. Jakuba z Paradyża w Gorzowie Wielkopolskim. Archiwum Państwowe w Gorzowie Wielkopolskim) ,,Bekir Radkiewicz (1889-1987) i jego żona Chanifa z domu Jakubowska (1897-1963) w świetle akt znajdujących się w Archiwum Państwowym w Gorzowie Wielkopolskim” oraz dr Aleksander Miśkiewicz (Związek Tatarów Rzeczypospolitej Polskiej” ,,Działalność Gminy Muzułmańskiej w Gorzowie Wielkopolskim”. Po referatach prof. Piotr Krzyżanowski zaprezentował książkę ,,Tatarzy na ziemiach zachodnich i północnych Polski po 1945 roku” z licznymi tekstami, również tymi wygłoszonymi podczas konferencji. Na koniec wszyscy obejrzeli film dokumentalny z wprowadzeniem pani Iwony Bartnickiej pt. ,,Pomerania Ethnica – Tatarzy”, 1995, realizacja: J. Mieczkowski, G. Fedorowski.
tekst: G. Kostkiewicz-Górska
fot.: B. Bloch