Przywary amerykańskiej rzeczywistości bezlitośnie obnażone

25 stycznia 2019 roku Dyskusyjny Klub Książki w Ośnie Lubuskim omawiał  nagrodzoną Bookerem w 2016 roku książkę Paula Beatty Sprzedawczyk.

Jak napisano w ,,Los Angeles Times”, Sprzedawczyk  to jedna z najważniejszych i najtrudniejszych  amerykańskich powieści, jakie powstały w XXI wieku. Bolesna książka, której czytelnicy  zapewne nigdy nie zapomną.

Sprzedawczyk  opowiada o rozrywających Stany Zjednoczone konfliktach rasowych, afroamerykańską kulturę rozkłada na czynniki pierwsze (z tego powodu  dostrzec można dużo przypisów, które utrudniały lekturę książki niektórym osobom). Rozprawia się z panującymi wśród czarnej braci  przyzwyczajeniami i stereotypami. Autor  nie boi się mówić prawdy.  Nie ma dla niego takiej świętości, którą bałby się skrytykować. Posługuje się przy tym cynicznym kąśliwym humorem, nie stroniąc od wulgaryzmów. Czytając śmiejemy się przez łzy. Autor trochę przypadkowo proponuje powrót do segregacji rasowej w życiu publicznym pod hasłem: Tylko dla kolorowych, Wstęp białym wzbroniony, Miesiąc Czarnej Historii lub  Latynoskiego Dziedzictwa, itp. Zostaje to wprowadzone w tym fikcyjnym mieście Dickens i wbrew pozorom staje się lekiem na wiele bolączek. Przywrócony zostaje spokój  w miejskim autobusie, motywuje młodzież  do pilnej nauki i wszystkich to oburza i prowadzi bohatera  przed oblicze Sądu Najwyższego, ale jednocześnie  przynosi ulgę  i uzdrawia.

Bezstronny autor winę widzi po wszystkich  stronach konfliktu, szczególnie  bije we własne środowisko, w czarnoskórych Amerykanów. Bezlitośnie obnaża  wszelkie przywary  i głupotki.

Trzeba przyznać, że książka nie spodobała się  naszym Klubowiczkom. Uwagi miały co do formy jak i treści – zbyt  wiele wątków  zaczerpniętych z kultury i polityki, które nam (polskiemu czytelnikowi) nic nie mówią. Zapewne jest to lektura  łatwa w odbiorze, ale wystarczy się trochę bardziej postarać  i czas poświęcony na czytanie nie będzie zmarnowany. Może się przyczynić  do obalenia niektórych naszych stereotypów, które w nas tkwią  niezauważone. Podsumowując. Ta powieść to istotny głos mówiący o podziałach rasowych, mówiący ostro, wyraziście i z dystansem. Warto zostać  z Paulem Beatty na dłużej, nowa książka autora jest już dostępna w Polsce.

Zofia Wydmuch-Badowska

Moderator DKK Ośno Lubuskie