ZDZITOWIECKI Wincenty
ZDZITOWIECKI Wincenty Urodził się 1.01.1941 r. w Listopadówce w wołyńskie. Zmarł 8.04.2007 r. ...
Urodził się 2.05.1886 r. w rodzinie pastora ewangelickiego w miejscowości Mansfeld (Meklemburgia) jako drugie z ośmiorga dzieci. Zmarł 7.07.1956 r. Dzieciństwo i młodość, aż do ukończenia szkoły podstawowej spędził w miejscowości Selin (obecnie Zielin, gmina Mieszkowice). Wychował się w tradycyjnej rodzinie pastorów luterańskich. Jego ojciec i dziadek byli pastorami, co miało wielki wpływ na ukształtowanie jego osobowości.
Ukończył humanistyczne gimnazjum we Frankfurcie nad Odrą (1896-1903), a następnie podjął studia na wydziale filozoficzno-teologicznym w Marburgu – dwa semestry w latach 1903-1904. Studia te jednak porzucił i w roku 1905 rozpoczął studia medyczne wraz z naukami przyrodniczymi w renomowanej berlińskiej Akademii Medycyny Wojskowej (Kaiser-Wilhelm-Akademie) w latach 1905-1910. Studia ukończył z wyróżnieniem. Napisał w tym czasie artykuł na temat przyczyn powstawania padaczki (Ätiologie der Pubertätsepilepsie). W latach 1911-1912 pracował jako młodszy lekarz w pułku piechoty nr 64 w Prenzlau. Z powodów zdrowotnych zrezygnował z pracy w wojsku.
W roku 1912 obronił pracę doktorską z medycyny wojskowej. Od 14 marca 1912 r. pracował jako lekarz w zakładzie patologii i serologii w szpitalu w Berlinie-Charlottenburg-Westend. Doświadczenia z pracy zawodowej oraz śmierć matki (zmarła na chorobę nowotworową w wieku 53 lat 9.04.1912 r.) miały wielki wpływ na wydanie pierwszego tomu poetyckiego „Morgue” – czyli „Trupiarnia”.
W 1914 r. ożenił się z wdową Edith Osterloh, która umiera na raka woreczka żółciowego 19 listopada 1922 r. w Jenie. W związku z wybuchem I wojny światowej G. Benn został wcielony jako lekarz wojskowy o specjalizacji sanitarnej do wojska; wojnę spędził na froncie zachodnim, w Brukseli, gdzie pracował w szpitalu dla prostytutek.
Od 1930 r. ukazywały się eseje i szkice, w których G. Benn dokonał obrachunku roli pisarza w świecie mu współczesnym oraz zastanawiał się nad możliwościami kształtowania człowieka poprzez literaturę. Swoje poglądy wyraził w takich utworach, jak: „Űber die Rolle des Schriftstellers in dieser Zeit (1929) oraz w „Zur Problematik des Dichterischen” (1930), jak i w dialogu radiowym „Können Dichter die Welt ändern?” (l930). Jest to pewna postnietzscheańska weryfikacja „sztuki jako zadania życia”. Jednocześnie G. Benn zastanawia się nad biologicznymi uwarunkowaniami umysłowości i zachowań człowieka, pisząc: „Genie und Gesundheit (1930), „Das Genieproblem” (1930) oraz „Irrationalismus und modernę Medizin” (1931).
Wiele czynników wpłynęło na to, że G. Benn podjął decyzje o wstąpieniu do wojska w listopadzie 1934 r. Poważny wpływ na podjęcie takiej decyzji miała jego sytuacja ekonomiczna, gdyż, jak pisał wcześniej, z samego pisania nie można utrzymać się przy życiu. Jako lekarz także nie miał większych szans, gdyż już w 1933 r. Związek Lekarzy Narodowosocjalistycznych skreślił go z listy uprawnionych do wypisywania świadectw lekarskich. Wstąpił jednak do już innego wojska, czyli do Wehrmachtu. Naczelnym zwierzchnikiem Wehrmachtu zgodnie z ustawą z 16 marca 1935 r. był Adolf Hitler – jako Führer i kanclerz Rzeszy. Wojsko składało przysięgę wojskową na wierność i posłuszeństwo Adolfowi Hitlerowi. Wojsko to było przygotowywane do działań wojennych.
W marcu 1938 r. został wykluczony z Izby Piśmiennictwa Rzeszy, co było jednoznaczne z zakazem publikowania. Autor nie przestał pisać, jednak o wydrukowaniu jego wierszy lub esejów nie było mowy – tym bardziej, że służył w wojsku hitlerowskim. W 1941 r. napisał wiersz „Monolog” oraz pracował nad esejem „Sztuka a Trzecia Rzesza” (Kunst und Driittes Reich 1941), sprzeciwiając się kulturze nazistowskiej. Tuż przed przeniesieniem do koszar w Landsbergu nad Wartą opublikował – jako druk prywatny – 22 wiersze w nakładzie około stu egzemplarzy.
W roku 1943 G. Benn został przeniesiony do jednostki wojskowej do Landsbergu nad Wartą, czyli do dzisiejszego Gorzowa Wlkp.
G. Benn był lekarzem wojskowym w koszarach przy ulicy Chopina od sierpnia 1943 r. do 28 stycznia 1945 r. Pobyt ten opisał w autobiograficznych rozważaniach w „Doppelleben 1950 r.”, jednak już po zakończeniu II wojny światowej.
Jak pisze H. Orłowski: „proza autobiograficzna Benna przeżarta jest rdzą własnej twórczości”. W październiku 1951 r. G. Benn został po raz pierwszy, i ostatni, wyróżniony wysoko cenioną nagrodą Georga Büchnera Niemieckiej Akademii Języka i Literatury w Darmstadt.
„Fragment gorzowski” w twórczości G. Benna jest bardzo cenny dla poznania atmosfery panującej w Landsbergu nad Wartą pod koniec II wojny światowej, szczególnie przed wkroczeniem Armii Radzieckiej do miasta 30 stycznia 1945 r.