Dębno / Neudamm na starej pocztówce i fotografii

Dębno / Neudamm na starej pocztówce i fotografii = Dębno / Neudamm auf alten Postkarten und Fotografien / [podpisy il. Lech Łukasiuk, Leszek Włodkowski-Moszej ; tł. Ryszard Kuścielek]. – Dębno : LM DESIGN Leszek Włodkowski-Moszej, [2011]. – 120 s. : il. kolor. ; 16×24 cm.

Fragment publikacji:

Dębno należy do najmłodszych miast Nowej Marchii. Swoje początki zawdzięcza Katarzynie Brunszwickiej – małżonce Jana Kostrzyńskiego, która posiadała tutaj swój dwór. Dzięki jej staraniom i zapobiegliwości wzniesiono kościół, probostwo, szpital i szkołę. Za sprawą osiadłych w tym rejonie holenderskich uchodźców religijnych, powstały manufaktury włókiennicze, uruchomiono również młyn papierniczy i drukarnię. Z czasem wzniesiono ratusz i otwarto aptekę. Dynamiczny rozwój miasta zahamowały wojny, pożary i epidemie. W mieście pojawili się kolejni uchodźcy, tym razem z Francji, a następnie z Palatynatu. Włókiennictwo stało się domeną miasta. Dopiero jednak schyłek XIX wieku zagwarantował dynamiczny rozwój gospodarczy. Uprzemysłowiono produkcję tkanin, powstała drukarnia, a następnie prężne wydawnictwo oraz fabryka kapeluszy, znana ze swoich wyrobów nie tylko w Niemczech, ale i na całym świecie. Uruchomiono kolej, wybudowano gazownię, a następnie wodociąg. Miasto zabudowano szeregiem budowli użyteczności publicznej, okazałymi kamienicami i rezydencjami fabrykanckimi.
To właśnie ten czas został uchwycony na pierwszych widokówkach. Początkowo, na przełomie wieków, wykonywano je z niezwykłym pietyzmem i pomysłowością, w technice litograficznej, z dbałością o detal i liternictwo. Następnie, głównie w technice światłodruku, barwne i monochromatyczne. Z licznymi przedstawieniami rynku, eksponowanych ulic, prestiżowych gmachów użyteczności publicznej, budynków mieszkalnych, zieleni parkowej, a także kawiarń i restauracji. Wreszcie w technice fotograficznej, oddając precyzyjnie wygląd miasta i jego atmosferę w okresie dwudziestolecia międzywojennego. Widokówki te stanowią świadectwo minionych czasów, niosąc ze sobą olbrzymi ładunek emocjonalny i dydaktyczny, wzruszając i zarazem ucząc o mieście i życiu jego dawnych mieszkańców.