„Droga do Witnicy” – program Miejskiej Biblioteki Publicznej w Witnicy

Trudne początki naszego miasteczka.
Polska Witnica powstała w 1945 roku na miejscu niemieckiego miasteczka Vietz. Zbudowali ją przybysze ze wszystkich stron II Rzeczpospolitej. Spisywaliśmy ich wspomnienia.
Różne były przyczyny przyjazdu na „Ziemie Odzyskane”: ucieczka „Kresowiaków” przed stalinowskim „rajem” i oddziałami UPA, nakaz pracy, ucieczka przed prześladowaniem ze strony UB i in. „Droga do Witnicy” to program Miejskiej Biblioteki Publicznej, który upamiętnia ich losy. Polega on na spisywaniu wspomnień pionierów, którzy przybyli na teren M. i G. Witnica w 1945 roku lub nieco później. Powojennej „Wędrówce Ludów” poświęcony jest „Exodus” – pomnik zbudowany w witnickim Parku Drogowskazów.
Przedsięwzięcie nasze otrzymało dotację z programu „Aktywna Biblioteka”, realizowanego przez Akademię Rozwoju Filantropii w Polsce, w ramach Programu Rozwoju Bibliotek.
Tytuł  „Droga do Witnicy” rozumiemy trojako:
– jako wydarzenia, które spowodowały, że Polacy wyruszyli na zachód,
– jako drogę w znaczeniu podróży (zwykle pociągiem),
– jako proces przemiany niemieckiego miasteczka Vietz w polską Witnicę.
Rozpoczęliśmy od rozpoznania środowiska, wybrania pionierów i przekonania ich do otwarcia się. Niektóre osoby początkowo zgadzały się na wywiad, a potem rezygnowały ze współpracy. Tłumaczyły nam, że obawiają się, że ich opowieści zostaną źle odebrane przez otoczenie. W czasie wywiadów zdarzały się momenty wzruszeń, kiedy bohaterowie wracali pamięcią do traumatycznych przeżyć.
Mamy nadzieję, że zredagowane przez nas wspomnienia dowartościowały i bohaterów, i dzieło budowy nowego życia w niegdyś nowomarchijskim miasteczku i jego okolicy – biednej, rozszabrowanej. Jak grzyby po deszczu powstawały wtedy sklepy, zakłady rzemieślnicze i usługowe. Robotnicy uruchamiali fabryki nie pobierając za to pensji. A działo się tak mimo panującej wtedy atmosfery tymczasowości. Niektóre rodziny miesiącami nie rozpakowywały bagaży, mając nadzieję, że wkrótce wrócą do domów.
W tym roku spisaliśmy i zredagowaliśmy wspomnienia 10 pionierów. Teksty zostały wydrukowane i zbindowane. Wzbogaciły zasoby naszego Działu Regionalnego. Będą służyć miłośnikom historii regionu, uczniom i studentom, którzy piszą prace na tematy regionalne.
Wysłaliśmy biografie do Archiwum Państwowego w Gorzowie Wielkopolskim i Fundacji na rzecz Collegium Polonicum, która tworzy Archiwum Ludzkich Losów. Ich fragmenty są publikowane w lokalnych pismach „Wieści z Ratusza” i „Wiadomości Witnickie”. Zorganizowaliśmy też „Popołudnie Wspomnień” poświęcone przekształcaniu się niemieckiego miasteczka Vietz w polską Witnicę.
Przy okazji powstał w miasteczku zdrowy „ferment”. Pojawiły się osoby, które mogłyby nam opowiedzieć o pionierskich latach Witnicy. Przekonaliśmy się, że temat budzi zainteresowanie. Znaleźliśmy nowe źródła materiałów i informacji.

Władysław Wróblewski – Dyrektor MBP w Witnicy