Jędrzejczyk-Kuliniak Katarzyna: Przysmaki z jurty : tradycyjne przepisy kuchni tatarskiej

Jędrzejczyk-Kuliniak Katarzyna: Przysmaki z jurty : tradycyjne przepisy kuchni tatarskiej / Katarzyna Jędrzejczyk-Kuliniak, Barbara Pawlic-Miśkiewicz. – Białystok : Muzułmański Związek Religijny w Rzeczypospolitej Polskiej. Najwyższe Kolegium, 2012. – 58 s. : il. kolor. ; 21 cm.

Fragment publikacji:
W tradycji tatarskiej przyjęte jest wskazywanie dwóch najważniejszych zakazów dotyczących mięsa wieprzowego i alkoholu. I rzeczywiście niegdyś ściśle przestrzegano zakazu spożywania wieprzowiny. Jednakże bieda i niedostatki w dostawach, a tym bardziej w wyborze towarów w ostatnich latach II wojny światowej, a szczególnie po wojnie i w latach pięćdziesiątych doprowadziły do trwałej zmiany. Część Tatarów zaczęła spożywać wieprzowinę i wszelkie wyroby mięsne, które ją zawierały. Współcześnie wiele osób stara się zmieniać przyzwyczajenia i eliminuje z diety produkty niedozwolone.
Niestety zdobycie mięsa zwierząt dozwolonych, ale ubitych rytualnie nastręczało i nadal sprawia wiele trudności. O ile mieszkańcy wsi mogli dokonać uboju zgodnego z zasadami islamu, który polega na tym, iż zwierzę jest skierowane w stronę Mekki i zarżnięte jednym ruchem przez muzułmanina wypowiadającego słowa modlitwy, tak aby nie oddzielić głowy od ciała, a doprowadzić do całkowitego wykrwawienia, to w miastach było to niemożliwe.
Zakaz spożywania alkoholu w przypadku Tatarów nie był i nie jest rygorystycznie przestrzegany. Setki lat wśród ludności lokalnej, dla której alkohol jest nieodłącznym elementem spotkań, zabaw, rytuałów przejścia sprawiły, że Tatarzy również nie stronią od niego. Aczkolwiek spora grupa Tatarów przestrzega zakazu – nie pije alkoholu i nie spożywa produktów spożywczych, które go zawierają. Julian Talko-Hryncewicz tak odniósł się do przestrzegania zasad przez Tatarów: Wieprzowiny nie jedzą, natomiast używają trunków, a niekiedy przebierają w nich miarę. Natomiast Stanisław Kryczyński w swej pracy z 1938 roku fakt ten ujął w jednym zdaniu: Od trunków (np. wódki) mimo zakazu religijnego nie wstrzymują się.
Wśród nakazów religijnych związanych z dietą muzułmańską istotne znaczenie ma post, który praktykuje się w dziewiątym miesiącu kalendarza księżycowego, ramadanie. Miesiąc ten jest uważany za najważniejszy w całym roku, ponieważ w tym czasie został objawiony Muhammadowi pierwszy fragment Koranu. Jest to miesiąc postu i modlitwy.
Post obowiązuje każdego dorosłego muzułmanina, za wyjątkiem osób chorych, starszych, kobiet w ciąży i matek karmiących, osób podróżujących i ciężko pracujących fizycznie. Ścisły post, polegający na powstrzymywaniu się od spożywania wszelkich potraw i napojów, trwa od wschodu do zachodu Słońca. Post ma uwrażliwić wiernych na los potrzebujących. Ramadan ma zmienić i ulepszyć uczynki i myśli wiernych, to także okres zwiększonego wykonywania dobrych uczynków, np. rozdawania jałmużny.
Każdego wieczoru miesiąca ramadan, wraz z zachodem słońca muzułmanie zasiadają do obfitego posiłku zwanego iftar. Ma on uroczysty, rodzinny charakter. Wspólne biesiaduje się z najbliższymi przy suto zastawionym stole. Całodzienny post przerywa się tradycyjnie czymś słodkim, np. daktylem oraz odrobiną wody lub mleka, których spożycie rozpoczyna iftar.