KLEMPERER Viktor

Urodził się 9.10.1881 r. w Landsbergu w rodzinie wielodzietnej rabina gorzowskiego, bydgoskiego i berlińskiego. Jego ojciec, Wilhelm Klemperer (ur. w 1839 r.), pochodził z Czech. Zmarł 11.02.1960 r. i został pochowany na cmentarzu w Dölzschen. Okres młodzieńczy Viktor Klemperer spędził w Berlinie. Wielki wpływ na jego wychowanie miał jego starszy brat Georg Klemperer, który był znanym lekarzem w Berlinie.  
Viktor Klemperer przez dłuższy czas nie miał skrystalizowanych poglądów dotyczących swojego zawodu. Przerwał nawet naukę w szkole średniej, aby terminować w domu handlowym, myślał o karierze kupca, a nawet podróżnika. Pod wpływem swojej rodziny, a szczególnie brata – Georga Klemperera, zdecydował się zdać maturę. Od 1900 r. do 1902 r. uczęszczał do Królewskiego Gimnazjum w Landsbergu nad Wartą, zdając maturę w 1902 r. Jak wspomina Viktor Klemperer, w szkole średniej w tym czasie nie było antysemityzmu. Spotkał się z ówczesnym rabinem, dr Elsassem. Był zwolniony z uczęszczania na religię. Sam należał do wyznania mojżeszowego zreformowanego, stąd nie chodził do synagogi w Landsbergu. Sam uważał się za Niemca wyznania mojżeszowego.  
Po zdaniu matury Viktor Klemperer podjął studia w Monachium, Berlinie i Francji. Nie miał większych kłopotów z rozpoczęciem kariery naukowej. W l9l3 r. pisał pracę doktorską pod kierunkiem Franza Munckera i Hermanna Paula na temat: „Die Vorgänger Friedrich Spielhagens”. Pracę habilitacyjną na temat Monteskiusza napisał pod kierunkiem Karla Yossiera w 1914 roku po swoim pobycie w Paryżu. Zajmował się także pracą dziennikarską i literacką w Berlinie (1905-1912).  
Istotne znaczenie dla niego miało małżeństwo z Evą Schlemmer, zawarte 16 maja 1906 r. Viktor Klemperer, idąc śladami swoich braci Georga i Bertholda, przyjął chrzest i przystąpił do kościoła ewangelickiego w 1912 r. W lipcu 1916 r. został skierowany do urzędu kontroli prasy i książek Kwatery Głównej Ost Nr 3321 do Kowna (Hauptquartier Ost -Presseabteilung nr 3321). Pracując jako cenzor wojskowy, poznał stosunki polsko-litewskie na terenach wschodnich. Jednocześnie poznał także problematykę tzw. Żydów Wschodnich (Ostjuden). W Kownie przebywał w jadłodajniach (restuaracjach) niemieckich, polskich, litewskich i żydowskich. Już pod koniec I wojny światowej został przeniesiony do wydziału cenzury w Lipsku (od 7.08.1917 r.). Gdy pracował w cenzurze wojskowej w Kownie i Lipsku, poznał szczegółowo problemy związane z uzyskaniem niepodległości państwa polskiego po I wojnie światowej, o czym pisze jednak bardzo ogólnie.  
Po I wojnie światowej przez krótki okres Klemperer zostaje profesorem nadzwyczajnym w uniwersytecie w Monachium, a następnie od 1920 r. do 1935 r. pracuje jako profesor zwyczajny na politechnice w Dreźnie (Technische Hochschule Dresden). W tym okresie, oprócz pracy ze studentami, wydaje liczne opracowania dotyczące literatury francuskiej. W latach 1925-1931 publikuje Historię literatury francuskiej w pięciu tomach. W 1933 roku publikuje Pierre Corneille.  
1 maja 1935 roku Viktor Klemperer został zwolniony z uczelni. Przeniesiono go w stan spoczynku. Przy naliczaniu renty nie uwzględniono jego służby wojskowej w czasie I wojny światowej.  
Od 1941 r. zobowiązany został do noszenia „gwiazdy żydowskiej”. Został zmuszony do podjęcia pracy. Pracował w firmie Willy Schlüter, Wormserstrasse 30c, potem w firmie Adolf Bauer (fabryka kartonaży), później w firmie Thiemig i Möbius (przeróbka papieru). Od 1936 r. zaczął robić notatki dotyczące słownictwa, jak i używanego języka propagandy. Udało mu się przedstawić zjawiska językowe charakterystyczne dla tego okresu historii Niemiec. W ten sposób powstała znana książka pt. Linqua Tertii Imperii (LTI) -notatnik filologa ,wyd. pol. Kraków 1983.  
W 1939 r. zaczął pisać bardzo cenną książkę wspomnieniową dotyczącą całej rodzinny Klempererów, głównie z okresu do I wojny światowej: Curriculum vitae. Erinnerungen eines Philologen 1881-1918, wyd. 1989 r. Materiały-rękopisy do tej książki zachowały się dzięki ofiarności jego żony Ewy Klemperer, która przewoziła je do znajomej lekarki dr Annemarie Köhler do Pirny, aby nie dostały się do rąk policji – tym bardziej, że od 1940 r. miejsce pobytu Klemperera było wielokrotnie przeszukiwane, zarówno w domu w Dölzschen, a później już domach dla Żydów w Dreźnie.  
II wojnę światową przeżył w Dreźnie, dzięki małżeństwu z Niemką – Ewą Schlemmer, chociaż pod koniec wojny groziła mu także deportacja do obozu kocentracyjnego. W końcu pojawił się u niego lęk o własne życie, z czasem przeradzający się w obsesję śmierci. Ocalał tylko dlatego, że 13 lutego 1945 r. zbombardowano Drezno. Udało mu się wydostać z miasta i jako uciekinier dostał się do Bawarii. Ucieczkę tę opisał w książce: Und so ist alles schwankend – dzienniki od czerwca do grudnia 1945, Berlin 1997 r.  
Wyjechał z Monachium 22 maja 1945 r. i 10 czerwca 1945 r. powrócił do Drezna, do swego domu w Dölzschen. Następnie wstąpił do Komunistycznej Partii Niemiec. W 1950 r. został deputowany do Izby Ludowej NRD, 1953 r. został członkiem Niemieckiej Akademii Nauk w Berlinie. Był profesorem uniwersytetu w Greifswaldzie (1947-1948), w Halle (1948-1960), w Berlinie (1951-1954).  
W 1995 roku otrzymał pośmiertną nagrodę miasta Monachium imieniem Rodzeństwa Scholl. Viktor Klemperer, historyk filozofii francuskiego oświecenia, wybitny humanista i baczny obserwator życia społecznego hitlerowskich Niemiec, na hitlerowcach zemścił się jedynie w ten sposób, że zwalczał pozostałości nazizmu w codziennym życiu, w języku i kulturze (na terenie NRD).