Kuźniak Angelika: Papusza

Kuźniak Angelika: Papusza. – Wołowiec : Wydawnictwo Czarne, 2013. – 199, [1] s. : il. ; 23 cm.

Z opisu na okładce:

Bronisława Wajs. Po cygańsku Papusza, czyli lalka. Poetka odkryta przez Jerzego Ficowskiego i wynoszona na piedestał przez Juliana Tuwima. Popularność, która przyniosła jej rozgłos, szybko okazała się przekleństwem. Posądzenie o zdradę plemiennego kodeksu złamało Papuszy życie. Latami żyła w odosobnieniu i pogardzie. Ostracyzm odbił się głęboko na jej zdrowiu, również psychicznym. Gdy w 1987 roku umarła, pochowano ją z dala od cygańskich mogił.

Nie była Papusza zwykłą Cyganką, choć żyła życiem swojego taboru, ukradła niejedna kurę czy królika i była bita przez męża, bo takie jest cygańskie prawo i takie było cygańskie życie. Ale ona jedna potrafiła wyrazić swoja miłość do cygańskiego losu, opiewając go w ułożonych przez siebie wierszach i piosenkach, które przyniosły jej sławę wśród ludzi kochających sztukę, a wzbudziły do niej nienawiść cygańskiej braci, która ukarała ją wygnaniem za to, że była od nich inna. Papusza to nasza „poetka przeklęta" nieuznana przez swoje środowisko, bardzo oryginalna, nienaśladująca nikogo, zakochana w przyrodzie, wzruszająca.
Julia Hartwig

,Z taboru byłam, teraz znikąd jestem" – skarżyła się przed śmiercią Papusza. Do jej dramatów przyczynili się swoi i obcy. Czy dziś, gdy wspólnie z Romami korzystamy z demokracji, cenimy wolność i szanujemy przyrodę, udałoby się ochronić jej talent? A może znów musiałaby powiedzieć: „Nigdzie nie należę"? Angelika Kuźniak z ogromną wrażliwością przedstawia losy cygańskiej poetki, która w listkach dębu widziała złote kolczyki i zapłaciła życiem za ten dar.
Lidia Ostałowska

Angelika Kuźniak – autorka opowieści reporterskiej Marlene (Czarne 2009) oraz współautorka dwóch reportaży zamieszczonych w nominowanym do Nagrody Literackiej Nike 2003 tomie Włodzimierza Nowaka Obwód głowy. Trzykrotnie uhonorowana nagrodą Grand Press, killkakrotnie nominowana do Polsko-Niemieckiej Nagrody Dziennikarskiej. Za wywiad z Hertą Müller otrzymała w 2010 roku Nagrodę im. Barbary Łopieńskiej.