Na początku był „Pionier”

Z okazji Tygodnia Bibliotek Miejska Biblioteka Publiczna w Witnicy wydała książkę Władysława Wróblewskiego „Pionier – życie i działalność Adama Dekarczyka (1905-1971)”. Opowiada ona o twórcy jednej z najstarszych polskich bibliotek na Ziemiach Zachodnich.

Biografia jest jedynym tekstem drugiego numeru „Zeszytów Witnickich”, periodyku upowszechniającego wiedzę o Mieście i Gminie Witnica. Autor zainteresował się postacią Dekarczyka, podczas skontrum, kiedy obejmował kierownictwo witnickiej biblioteki. Trafił wtedy na książki z pieczątkami KSIĘGARNIA I WYPOŻYCZALNIA KSIĄŻEK „PIONIER” ADAM DEKARCZYK. Okazało się, że instytucja, w której zaczynał pracę, rozpoczęła działalność 15 sierpnia 1945 roku jako prywatna wypożyczalnia. W 1948 roku została „uspołeczniona” i od początku następnego roku działa pod obecną nazwą.

Adam Dekarczyk był osobą bardzo aktywną, więc opowieść o nim to opowieść o mieście i jego kulturze w pionierskich powojennych latach: o Domu Strażaka, który był społecznie prowadzonym ośrodkiem kultury i o początkach Miejskiego Domu Kultury, którego Dekarczyk był założycielem i pierwszym kierownikiem. A opowieść o nim jest zapisem części entuzjazmu, który pozwalał zbudować w Witnicy prężny ośrodek kulturalny w trudnych pionierskich latach.

Biografia zawiera wypowiedzi osób, które bezpośrednio znały bohatera i materiały pochodzące z kilku archiwów. Najwięcej wiedzy o bibliotekarzu pochodzi z gorzowskiego Archiwum Państwowego, Lubuskiego Urzędu Wojewódzkiego i Centralnego Archiwum Wojskowego.

Do dzisiaj w witnickiej bibliotece zachowało się 20 książek z wypożyczalni „Pionier”. Na niektórych z nich są przybite pieczątki poprzednich właścicieli. Dzięki nim wiemy, że dwa woluminy należały do wypożyczalni prowadzonych na Kresach przez Towarzystwo Szkoły Ludowej i w 1939 roku zostały przejęte przez władzę radziecką. Inna książka należała do 4 Pułku Strzelców Podhalańskich, inna do podcieszyńskiej Cukrowni „Chybie”, kolejna do Szkoły Powszechnej w Snowiczu. Pieczątki dowodzą, że księgozbiory dzieliły z ludźmi wojenną poniewierką.

Kamil Bujnicki

Miejska Biblioteka Publiczna w Witnicy

Oba numery "Zeszytów Witnickich" są do pobrania w wersji elektronicznej na stronie internetowej biblioteki: