Otwarcie Gabinetu Christy Wolf

30 stycznia 2018 r. w ramach Obchodów Dnia Pamięci i Pojednania, w Wojewódzkiej i Miejskiej Bibliotece Publicznej im. Z. Herberta w Gorzowie Wlkp. odbyło się uroczyste otwarcie Gabinetu Christy Wolf, jednej z bardziej znanych pisarek niemieckojęzycznych drugiej połowy XX w. urodzonej w przedwojennym Gorzowie. Gabinet został ulokowany na II piętrze secesyjnej willi. Pomysł otwarcia gabinetu pisarki pojawił się już w połowie 2017 r. Rozmowy pomiędzy biblioteką a rodziną Christy Wolf zakończyły się pomyślnie i na początku 2018 r. z berlińskiego gabinetu pisarki trafiły do gorzowskiej książnicy biedermeierowskie fotele, szeląg, stolik…

Gabinet nie ukazuje dosłownie pojętego miejsca pracy pisarki, nie odsłania też klimatu berlińskiego mieszkania. Ekspozycja próbuje to przedstawić cząstkowo. W sąsiedztwie oryginalnych mebli stanęły gabloty z wybranymi książkami, kopią rękopisów i korespondencją Christy Wolf. Na cokole umieszczono fragment rzeźby autorstwa Michała Bajsarowicza. Na ścianach znalazły się migawki z życia pisarki w fotografiach, portret, fotoobraz i okładki pierwszych wydań „Wzorców dzieciństwa”.

Uroczystość otworzyła zastępca dyrektora WiMBP – Marzena Wysocka. Witając tłumnie przybyłych gości (w tym rodzinę pisarki, lokalne władze i dawnych mieszkańców Landsbergu an der Warthe), podkreśliła ważkość wydarzenia i jego symboliczne znaczenie. W wystąpieniu znalazły się też podziękowania za wsparcie przedsięwzięcia m.in. dla rodziny i Stowarzyszenia Christy Wolf, dla Michała Bajsarowicza – gorzowskiego artysty, Państwa Jadwigi i Jerzego Czerczaków – gorzowian goszczących w swoim domu Christę Wolf i dla Grzegorza Stacha – nazwanego przez Gerharda Wolfa „niezmordowanym ambasadorem pomiędzy Berlinem a Gorzowem”, który w księdze pamiątkowej napisał: „Dzisiaj Christa Wolf wróciła do miasta, choć tak naprawdę – zawsze tu była”.

We wszystkich wystąpieniach (Radosława Sujaka – wiceprezydenta Gorzowa, Edwarda Jaworskiego – byłego dyrektora biblioteki, Theresy Hörnigk – przewodniczącej Stowarzyszenia Christy Wolf w Berlinie) poruszana była kwestia potrzeby pielęgnowania bliskich i dobrych relacji międzysąsiedzkich, przenikania się kultur i pamięci o dorobku dawnych mieszkańców Gorzowa.

Głos zabrała też Katrin (Tinka) Wolf – córka pisarki. Złożyła podziękowanie miastu i bibliotece za żywą pamięć o matce. Wyraziła przekonanie, że Christę W. na pewno cieszyłaby taka szczególna oprawa obchodów Dnia Pamięci i Pojednania, ponieważ zawsze „zależało jej na zrozumieniu i porozumieniu”. Wystąpienie zakończyła przeczytaniem listu – „Przesłania” autorstwa Gerharda Wolfa (męża Christy), w którym podkreślił cenną i trwałą przyjaźń żony z miejscem urodzenia.

Zapraszamy do zwiedzania Gabinetu Christy Wolf w godzinach otwarcia biblioteki.

Fot. Kazimierz Ligocki

Christa Wolf

Urodziła się 18 marca 1929 r. (jako Christa Ihlenfeld) w Landsbergu an der Warthe (obecnie Gorzów Wlkp.). Zmarła 1 grudnia 2011 r. w Berlinie. Jedna z najwybitniejszych pisarek niemieckich.

Dzieciństwo spędziła w przedwojennym Gorzowie, początkowo w mieszkaniu przy Placu Słonecznym nr 5, a od roku 1936 w domu przy ulicy Asnyka 1. Edukację szkolną rozpoczęła w szkole powszechnej dla dziewcząt – Mädchen-Volksschule przy Heinersdorfer Strasse 4, obecnie IV Liceum Ogólnokształcące przy ul. Kosynierów Gdyńskich, a następnie kontynuowała ją w szkole średniej – Städtisches Lyzeum, Böhmstrasse 29, obecnie Technikum Ekonomiczne przy ul. 30 Stycznia.

W ostatnich dniach stycznia wraz z rodziną opuściła miasto, uciekając przed Armią Radziecką do Meklemburgii. Po zdaniu matury w Bad Frankenhausen studiowała germanistykę w Jenie oraz w Lipsku. Po ukończeniu studiów w 1953 r. podjęła pracę w Związku Pisarzy NRD oraz została członkiem kolegium redakcyjnego miesięcznika „Neue Deutsche Literatur”. W latach 1959-1962 mieszkała w Halle, gdzie pracowała jako redaktor w „Mitteldeutscher Verlag”. Z tego okresu pochodzi książka „Moskauer Novelle” (1961), a dwa lata później, w 1963 r., powstała powieść „Podzielone niebo” („Der geteilte Himmel”).

Przełom lat 60. i 70. to najważniejszy okres w twórczości Christy Wolf. Powstałe wówczas książki, m.in. „Rozmyślania nad Christą T.”, 1986 („Nachdenken über Christa T.”, 1968), „Kot Maksymilian”, 1976 („Unten den Linden. Drei unwahrscheinliche Geschichten”, 1974 r.), zapewniły jej miejsce w gronie wybitnych pisarzy NRD i przyniosły sukces na arenie międzynarodowej.

W lipcu 1971 r. Christa Wolf wraz z mężem, młodszym bratem i córką po raz pierwszy odwiedziła swoje rodzinne strony. W Gorzowie przebywała tylko 48 godzin, a refleksje z tej podróży stały się inspiracją do napisania autobiograficznej książki „Wzorce dzieciństwa” („Kindheitsmuster”, 1976, wyd. pol. 1981).

Przełom lat 80. i 90. to czas rozrachunku z literaturą enerdowską i jej twórcami. Początkiem była polemika wokół osoby pisarki, szczególnie po wydaniu opowiadania „Was bleibt”, napisanego w 1979 r., a zmodyfikowanego w listopadzie 1989 r.

Po zjednoczeniu Niemiec Christa Wolf przez kilka lat milczała. W tym okresie znalazła się w szpitalu, a pobyt tam zainspirował ją do napisania książki „Aż do trzewi” („Leibhaftig”, 2002, wyd. pol. 2006). Ważnym wydarzeniem dla pisarki było zaproszenie jej na spotkanie autorskie do urzędu kanclerskiego, gdzie wspólnie z Günterem Grassem 23 stycznia 2002 r. została przyjęta przez kanclerza Gerharda Schrödera.

Kolejny raz pisarka odwiedziła Gorzów w ramach Polsko-Niemieckiego Statku Literackiego 19 września 1997 r., gdzie spotkała się z czytelnikami w Teatrze im. Juliusza Osterwy. Było to ostatnie spotkanie z miastem urodzenia.

Zmarła w wieku 82 lat i pochowana została w Berlinie. W dniu pogrzebu w Berlińskiej Akademii Sztuk, z udziałem władz niemieckich, przedstawicieli świata polityki i kultury oraz władz Miasta Gorzowa, odbyła się uroczystość upamiętniająca jej postać.

W lipcu 2015 r. na ścianie budynku przy Alejach 11 Listopada powstał mural poświęcony pisarce autorstwa Krzysztofa Matuszaka, Tomasza Sozańskiego i Magdaleny Brambor. W tym samym roku Towarzystwo Miłośników Gorzowa ufundowało rzeźbę – Ławeczkę Nelly dłuta Michała Bajsarowicza.