Prusy w okresie monarchii absolutnej (1701-1806)

Prusy w okresie monarchii absolutnej (1701-1806) / pod red. Bogdana Wachowiaka ; oprac. Zygmunt Szultka [et al.]. ; Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla. – Poznań : Wydawnictwo Poznańskie, 2010. – 1015 s., [9] s., tabl. złoż., il., 25 cm.

Historia Prus : narodziny, mocarstwowość, obumieranie : opracowanie zbiorowe / pod red. Bogdana Wachowiaka ; t. 2

Spis treści:

WPROWADZENIE (Bogdan Wachowiak)
CHARARAKTERYSTYKA ŹRÓDEŁ I LITERATURY (Bogdan Wachowiak)
1. Źródła rękopiśmienne i drukowane
2. Opracowania ogólne oraz ważniejsze studia i artykuły
OKRES I POD RZĄDAMI PIERWSZYCH KRÓLÓW W PRUSACH (1701-1740)
ROZDZIAŁ I
UMOCNIENIE ABSOLUTYZMU, NARODZINY MILITARYZMU I ROZWÓJ PRUSKIEJ ADMINISTRACJI. SĄDOWNICTWO (Zygmunt Szultka)
1. Koronacja w Królewcu i jej konsekwencje 
2. Reformy wojskowe Fryderyka Wilhelma I, narodziny pruskiego militaryzmu
3. Reformy centralnej administracji państwa
4.  Skarbowość za Fryderyka Wilhelma I
5. Administracja prowincjonalna i lokalna 
A. Brandenburgizacja i militaryzacja administracji
B. Przemiany ustrojowo-organizacyjne administracji w terytoriach państwa pruskiego
6. Reforma sądów i prawa 
7. Obumieranie systemu stanowego
A. Polityka stanowa dwóch pierwszych królów pruskich
B. Przemiany i zanik instytucji stanowych w terytoriach państwa pruskiego
8.  Społeczeństwo wobec reform Fryderyka Wilhelma I
ROZDZIAŁ II
POLITYKA GOSPODARCZA PAŃSTWA I JEJ WPŁYW NA SYTUACJĘ EKONOMICZNĄ WSI I MIAST ORAZ POŁOŻENIE LUDNOŚCI (Zygmunt Szultka)
1. Terytorium państwa i stosunki ludnościowe
2. Gospodarka w okresie rządów Fryderyka I
3. Merkantylizm i kameralizm jako podstawy pruskiej polityki gospodarczej za Fryderyka Wilhelma I
4. Rola militaryzmu pruskiego w rozwoju gospodarki i stosunków społecznych
A. Korzyści gospodarcze i awans społeczno – polityczny szlachty
B. Umocnienie ustroju folwarczno – pańszczyźnianego wsi przez system kantonalny
C. Oddziaływanie systemu militarnego na miasta
5. Reformy i przemiany strukturalne rzemiosła cechowego oraz początki przemysłu manufakturowego
6. Handel i kształtowanie się rynku wewnętrznego 
7. Gospodarka rolna w pierwszej połowie XVIII w.
ROZDZIAŁ III
POLITYKA ZAGRANICZNA PRUS 1701-1740 (Andrzej Kamieński)
1. Pruska polityka zagraniczna w latach hiszpańskiej wojny sukcesyjnej
2. Udział Prus w drugiej wojnie północnej. Uzyskanie Pomorza Przedniego ze Szczecinem
3. Pruska polityka wobec Polski w dobie Augusta II Mocnego i w latach 1733-1740
4. Prusy w Rzeszy Niemieckiej i stosunek do państwa Habsburgów
5. Bilans polityki zagranicznej Fryderyka I i Fryderyka Wilhelma I 
OKRES II PRUSY MOCARSTWEM EUROPEJSKIM ZA PANOWANIA FRYDERYKA II (1740-1786)
ROZDZIAŁ I
POLITYKA ZAGRANICZNA I WOJNY FRYDERYKA II W LATACH 1740-1763 (Andrzej Kamieński)
1. Pretensje Hohenzollernów do Śląska i zmiany w polityce zagranicznej Prus u progu rządów Fryderyka II 
2. Wojny śląskie (1740-1745)
3. Pruska polityka zagraniczna w latach 1746-1756. Geneza wojny siedmioletniej
4.  Wojna siedmioletnia (1756-1763)
5.  Sytuacja międzynarodowa Prus po wojnie siedmioletniej 
ROZDZIAŁ II
POLITYKA POLSKA FRYDERYKA III PIERWSZY ROZBIÓR POLSKI (Andrzej Kamieński)
1. Polityka Fryderyka II wobec Polski w latach 1740-1763
2. Prusy wobec bezkrólewia po śmierci Augusta III i elekcji króla Stanisława Augusta Poniatowskiego
3. Prusy wobec emancypacyjnych i reformatorskich dążeń króla Stanisława Augusta Poniatowskiego w latach 1764-1768
4. Prusy wobec Konfederacji Barskiej i droga do pierwszego rozbioru Polski
5. Udział Prus w pierwszym rozbiorze Polski i jego znaczenie dla umocnienia mocarstwowej roli monarchii Hohenzollernów w Europie 
6. Przejęcie Prus Królewskich przez administracją pruską: problemy i skutki (Dariusz Łukasiewicz)
ROZDZIAŁ III
POLITYKA ZAGRANICZNA PRUS W OKRESIE 1772-1786 (Andrzej Kamieński)
1. Zaostrzenie rywalizacji prusko – austriackiej na terenie Rzeszy Niemieckiej
2. Wojna o sukcesję bawarską 1778 – 1779
3. Prusy wobec zbliżenia Austrii i Rosji oraz w rywalizacji z Habsburgami na terenie Rzeszy po pokoju cieszyńskim
4. Powstanie Związku Książąt (Fiirstenbund) pod egidą Prus
5. Stosunki prusko – rosyjskie po pierwszym rozbiorze Rzeczypospolitej
6. Polityka Prus wobec Polski w latach 1772 – 1786 
ROZDZIAŁ IV
TERYTORIUM I LUDNOŚĆ PAŃSTWA PRUSKIEGO W DOBIE FRYDERYCJAŃSKIEJ (Zygmunt Szultka)
1. Polityka demograficzna, rola ruchu naturalnego ludności, migracji i kolonizacji w rozwoju demograficznym państwa
2. Terytorialne i demograficzne skutki ekspansji (zabór Śląska, straty ludnościowe wojny siedmioletniej, aneksje w pierwszym rozbiorze Polski)
3. Przemiany strukturalne ludności
4. Terytorialne zróżnicowanie stosunków etnicznych i językowych
5. Ludność żydowska
ROZDZIAŁ V
POLITYKA GOSPODARCZA PAŃSTWA I ROZWÓJ EKONOMICZNY PRUS (Zygmunt Szultka)
1. Polityka gospodarcza Fryderyka II w początkowym okresie rządów i jej ewolucja po wojnie siedmioletniej
2. Główne kierunki rozwoju przemysłowego kraju 
3. Miasta, mieszczaństwo i produkcja rzemieślniczo – przemysłowa 
4. Rynek wewnętrzny
5. Handel zagraniczny
6. Wieś i rolnictwo w dobie Fryderyka II  
ROZDZIAŁ VI
STOSUNKI USTROJOWE I SPOŁECZNE W PAŃSTWIE FRYDERYKA II (Zygmunt Szultka)
1. Państwo fryderycjańskie: metody rządzenia, reforma urzędów centralnych, polityka centralizacji
2. Reformy prawa i sądownictwa 
3. Poglądy społeczno – polityczne Fryderyka II 
4. Praktyka funkcjonowania monarchii fryderycjańskiej
5. Polityka finansowa i finanse za Fryderyka II
6. Funkcje szlachty w pruskim systemie państwowym i militarnym
7. Problem reformy stosunków społecznych na wsi 
OKRES III PRUSY W OKRESIE REWOLUCJI FRANCUSKIEJ (1786-1806)
ROZDZIAŁ I
POLITYKA ZAGRANICZNA PRUS W DOBIE REWOLUCJI FRANCUSKIEJ I NAPOLEONA (Grzegorz Kucharczyk)
1. Polityka zagraniczna Prus po śmierci Fryderyka II. Drugi rozbiór Polski 
2. Polityka pruska wobec rewolucyjnej Francji. Pokój w Bazylei
3. Udział Prus w walce z powstaniem kościuszkowskim. Trzeci rozbiór Polski
4. Polityka zagraniczna i społeczna Prus w latach 1795 – 1806
A. Od pokoju z Francją w Bazylei do postanowień Reichsdeputationsausschufi z 1803 r. 
B. Chwiejna neutralność w latach 1803 – 1806
ROZDZIAŁ II
PRZEJAWY KRYZYSU WEWNĘTRZNEGO PAŃSTWA I ZACZĄTKI REFORMY USTROJU (Grzegorz Kucharczyk)
1. Reakcja antyoświeceniowa w Prusach
2. Próby reform ustrojowych za Fryderyka Wilhelma II na przełomie XVIII i XIX w. 
3. Powszechne pruskie prawo krajowe z 1794 r. 
4. Odmienności ustrojowe ziem polskich i próby ich przezwyciężenia
ROZDZIAŁ III
SYTUACJA SPOŁECZNO-GOSPODARCZA MIAST I WSI (Zygmunt Szultka)
1. Wpływ wydarzeń międzynarodowych na życie gospodarcze Prus 
2. Społeczno – ekonomiczne aspekty drugiego i trzeciego rozbioru Polski i innych nabytków terytorialnych Prus
3. Uwłaszczenie chłopów w domenach i terytorialne zróżnicowanie rolnictwa
4. Próba bilansu
ROZDZIAŁ IV
STOSUNKI WYZNANIOWE I KOŚCIELNE W PRUSACH W XVIII W. (Zygmunt Szultka)
1. Pietyzm — pruska polityka kościelna w pierwszej połowie XVIII w.  
2. Oświeceniowa polityka wyznaniowa i kościelna Fryderyka II  
3. Polityka Fryderyka II i Fryderyka Wilhelma II wobec Kościoła katolickiego
A. Na Śląsku
B. W Prusach Królewskich oraz ziemiach drugiego i trzeciego robioru Polski
C. Wyznaniowe i narodowościowe aspekty polityki Fryderyka II wobec szlachty Prus Zachodnich
4. Terytorialne zróżnicowanie wyznaniowe i narodowościowe w Prusach na przełomie XVIII i XIX w.
ROZDZIAŁ V
POD ZNAKIEM OŚWIECENIA: KULTURA UMYSŁOWA, MATERIALNA I OBYCZAJOWA W PRUSACH W XVIII W. (Dariusz Łukasiewicz)
1. Ogólne warunki rozwoju kultury w Prusach w XVIII w.
2. Oświata
3. Nauka i kultura umysłowa
4. Literatura i życie literackie
5. Ruch wydawniczy, prasa i biblioteki (Grzegorz Kucharczyk)
6. Sztuki plastyczne, muzyka i teatr  
7. Architektura (Andrzej Kamieński)
8. Życie codzienne
9. Narodziny mentalności pruskiej
10. Kultura polska w Prusach do 1806 r.
11. Główne linie rozwoju kultury pruskiej w XVIII w. 
ZAKOŃCZENIE
GŁÓWNE LINIE ROZWOJU PRUS W OKRESIE MONARCHII ABSOLUTNEJ (1701-1806) (Bogdan Wachowiak)
INDEKS OSOBOWY (Michał Zwierzykowski)
INDEKS GEOGRAFICZNY (Marek Daroszewski)
WYKAZ ILUSTRACJI I MAP
WYKAZ TABEL
TABLICE GENEALOGICZNE (Igor Kraszewski) 
ZUSAMMENFASSUNG
DIE LEITLINIEN DER ENTWICKLING PREUBENS IN DER ZEIT DER ABSOLUTISCHEN MONARCHIE (Bogdan Wachowiak; ubersetzt von Barbara Grunwald – Hajdasz)