„Region Kozła. Vademecum”

Niedawno polecałam książkę „Biała dama z pękiem kluczy”, czyli legendy i baśnie z Regionu Kozła, a dziś będzie więcej o tym regionie, jako że dotarła do mnie książka „Region Kozła. Vademecum”.

*

„Region Kozła” to nazwa stowarzyszenia gmin znajdujących się na pograniczu woj. lubuskiego i woj. wielkopolskiego. Obejmuje sześć gmin z pięciu powiatów: z województwa lubuskiego: Babimost i Kargowa pow. zielonogórski, Zbąszynek pow. świebodziński, Trzciel pow. międzyrzecki oraz z województwa wielkopolskiego Zbąszyń pow. nowotomyski i Siedlec pow. wolsztyński. Nie ma nad tym stowarzyszeniem żadnego zwierzchnictwa administracyjnego, więcej: położenie w dwóch województwach rodzi sporo kłopotów. Choć na tym terenie znajduje się sześć miast, żadne nie jest na tyle duże i znaczące, aby mogło objąć funkcję stolicy. Region Kozła stał się jednością dzięki położeniu nad Obrą, przeszłości i determinacji tych, którzy widzą jego odrębność kulturową.

*

Określenie „vademecum” pochodzi z łaciny (vade mecum) i znaczy „pójdź ze mną”. Terminem tym określa się zbiór podstawowych informacji na dany temat: kompendium wiedzy o…

Kompendium „Region Kozła” zawiera nie tylko podstawowe, ale chyba wszystkie informacje o tym regionie, bo liczy aż 366 stron formatu B-5, czyli większego niż popularny format książki. Stron gęsto zadrukowanych, małą czcionką oszczędną dla miejsca, bez zdjęć, a z tylko niewielką liczbą ilustracji.

Tego typu kompendia są zazwyczaj efektem pracy wielu specjalistów badających dogłębnie wybrany temat. Tu autorem całej książki jest Eugeniusz Kurzawa. W internetowej jego wizytówce na pierwszym miejscu podano „poeta”, a dopiero dalej „dziennikarz, redaktor książek i wydawnictw, animator kultury”. A więc nie profesjonalny badacz, a pasjonat swojej małej ojczyzny, jako że pochodzi ze Zbąszynia. W efekcie połączenie jego serca i umiejętności pisarskich dało interesującą książkę zawierającą ogromny zasób wiedzy, ale – co ważne – zapisanej w formie łatwej do czytania.

Mimo małej czcionki książkę dobrze się czyta ze względu na oryginalną formę graficzną wydobytą kolorem i ilustracjami. Na podstawie starych zdjęć zgromadzonych w muzeach i przez osoby prywatne stworzono kompozycje komputerowe nadające publikacji nowoczesne oblicze.

*

Zgodnie z „vade mecum” autor niemal prowadzi czytelnika za rękę, by w 17 rozdziałach pokazać mu rozliczne dziedziny tej krainy i ludzi ją zamieszkujących. Metodą dziennikarską rozdziałom nadał atrakcyjne tytuły, np. „Komu w drogę. Komunikacja, czyli co nas łączy”, „Kto przy Obrze, temu dobrze. Woda i las znaczy bogactwo”, „Zalycoł mi sie łej z Pierzyn swiniorz” – czyli o folklorze tego regionu.

Nie sposób w krótkim omówieniu zawrzeć całą wiedzę o Regionie Kozła, dlatego z rozdziału „Kto lub co wyróżnia Region Kozła” wypisuję kilka ciekawostek.

* Starosta babimojski Krzysztof Żegocki (1618-1673) nazywany był pierwszym partyzantem Rzeczypospolitej, bo jako pierwszy nie poddał się najazdowi szwedzkiemu i prowadził wojnę podjazdową.

* 13 listopada 1807 r. w Kargowej po raz pierwszy na ziemiach polskich zabrzmiał Mazurek Dąbrowskiego, czyli nasz hymn.

* Z gminy Zbąszyń pochodził sławny cyrkowiec znany na całym świecie jako Giovanni Sarrasani.

* „Piekłem w Zbąszyniu” określa się deportację 28 X 1938 r. ok. 6 tys. obywateli Polski żydowskiego pochodzenia mieszkających w Niemczech, których przepędzono za niemiecką granicę i pozostawiono w polu.

* W gminie Siedlec znajduje się leśniczówka Liny, do której chętnie przyjeżdżał i tam pisał swoje książki Eugeniusz Paukszta, autor wielu powieści o Ziemi Lubuskiej.

* Z Kargowej pochodził znany aktor Maciej Kozłowski, na pamiątkę którego organizowany jest „Kozzi Gangsta Film”, czyli impreza filmowa ostatnio także w Zielonej Górze.

* Przez teren Regionu Kozła przebiega Szlak Drewnianych Kościołów – jedna z największych atrakcji województwa lubuskiego. W Kosieczynie znajduje się najstarszy polski kościół zbudowany z drewna.

Można by jeszcze i jeszcze…

*

Tak niedaleko od Gorzowa leży Region Kozła, a tyle w nim ciekawych miejsc i nieznanych szerzej zdarzeń. Warto wpisać Babimost, Zbąszyń lub Kargową na listę celów najbliższych wycieczek. Oby tylko jak najszybciej można było na nie wyruszyć.

Przed wyprawą koniecznie trzeba zapoznać się z vademecum „Region Kozła” autorstwa Eugeniusza Kurzawy.

***

Eugeniusz Kurzawa, „Region Kozła. Vademecum”. wyd. Fundacja TRES Zbąszyń, 2018, 366 s.