SCHLEIERMACHER Friedrich Ernst Daniel

Urodził się 21.10.1768 r. we Wrocławiu (Breslau), zmarł 12.02.1834 r. w Berlinie. Syn kalwińskiego pastora Gottlieba Schleiermachera. Zgodnie z życzeniem ojca, kóry sympatyzował z ruchem Braci Czeskich z Herrnhut, Fryderyk ukończył braterskie szkoły w Niesky i Barby. Studia teologiczne odbył w Halle, gdzie mieszkał i wykładał jego wuj, ks. prof. Samuel Stubenrauch. Kiedy w 1788 r. wuj Stubenrauch powołany został na proboszcza parafii reformowanej w Ośnie (Drossen/Neumark), młody Schleiermacher po raz pierwszy poznał Nową Marchię.  
   
U wuja przygotowywał się do egzaminu, który zdał z wyróżnieniem (1789). Poznał także wówczas Landsberg, gdyż tutejszą parafią reformowaną (kościół Zgody, dziś „biały kościół”) kierował szwagier Stubenraucha ks. Johann Schumann.  
Świeżo upieczony absolwent udał się na trzy lata do Słobit (Schlobitten/Ostpreussen) jako guwerner dzieci hrabiostwa von Dohna. Ponownie wrócił do Landsberga jako kaznodzieja pomocniczy (wikary) schorowanego proboszcza Schumanna. Niemal z marszu Fryderyk objął rozległe obowiązki wśród parafian, młodzieży, garnizonu. Równolegle oddał się upragnionej pracy naukowej pośród spartańskiego wyposażenia mieszkania w domu wdów duchownych kalwińskich przy Schloss-Strasse 4 (ul. Obotrycka, nieistniejący). Opracował wtedy pierwsze zbiory kazań tłumaczenia angielskiego duchownego Blacka itd. Doskonale zżył się także z miejscową elitą mieszczańską.  
W czerwcu 1795 r. zmarł ks. Schumann, jednak mimo usilnych próśb parafian Schleiermacher został powołany na proboszcza parafii Charite w Berlinie. Pełnił tu także funkcję nadwornego kaznodziei, odegrał ważną rolę przy powstawaniu uniwersytetu (1811), następnie wyjechał do Halle, gdzie działał jako profesor uniwersytecki. Pod naciskiem Francuzów udał się do Berlina, gdzie pozostał aż do śmierci.  
Zasłynął swymi traktatami filozoficznymi i teologicznymi, tłumaczeniami, wykładami i kazaniami, klasyczna postać hermaneutyki i pedagogiki. Był jedną z najważniejszych postaci ówczesnych Prus. Nie zapomniał jednak swego lands­berskiego okresu (1794-96), o czym świadczą zbiory listów, dedykacje w zbiorach kazań kierowane do ks. Stubenraucha – swego wuja i następcy w probostwie parafii reformowanej (1796-1807) w Landsbergu. Parafię, mieszczan i miasto wspominał w ciepłych słowach. Pozostał tu niezapo­mniany i w 1848 r. jego student landsberski superintendent Oberheim wystawił mu pomnik przy kościele Zgody (niezachowany). W 1882 r. na budynku, który zamieszkiwał odsłonięto marmurową tablicę pamiątkową, usuniętą na fali odniemczania po 1945 r.  
Dziś pobyt Schleiermachera upamiętnia w Gorzowie wiśniośliwa zasadzona w 1998 r. na dziedzińcu przedszkola przy ul. Obotryckiej.