Sprawozdanie z konferencji naukowej “Mniejszości regionu pogranicza polsko-niemieckiego. Separacja. Adaptacja. Integracja. Asymilacja”

18 października 2012 roku gorzowska książnica gościła naukowców zajmujących się problematyką mniejszości narodowych i etnicznych. Konferencja pt. „Mniejszości regionu pogranicza polsko-niemieckiego”, zorganizowana przy udziale PWSZ Gorzów Wlkp., zgromadziła przedstawicieli wiodących ośrodków naukowych z całej Polski. Wśród uczestników znaleźli się wybitni znawcy tematu z Uniwersytetu Szczecińskiego, Uniwersytetu Zielonogórskiego oraz Polskiej Akademii Nauk.
Konferencję zainaugurował dyrektor WiMBP Edward Jaworski, który w swoim wystąpieniu podziękował przybyłym gościom i życzył im owocnych obrad. W podobnych słowach zwróciła się do zgromadzonych prof. n. dr hab. Elżbieta Skorupska-Raczyńska, rektor PWSZ Gorzów Wlkp. Następnie głos zabrał prof. dr hab. Janusz Faryś, reprezentujący gorzowską uczelnię oraz Uniwersytet Szczeciński, który przedstawił założenia konferencji.

Do wygłoszenia inaugurujących wykładów organizatorzy poprosili dr. hab. Bogdana Halczaka (Uniwersytet Zielonogórski), dr. hab. Janusza Mieczkowskiego (Uniwersytet Szczeciński) oraz dr. Arkadiusza Słabiga z Akademii Pomorskiej w Słupsku. Pierwszy z nich zaprezentował referat dotyczący powiatowych instancji PZPR wobec mniejszości narodowych w powiecie zielonogórskim w latach 1949-1989. Z kolei dr hab. Janusz Mieczkowski przedstawił rolę fotografii szczecińskich Żydów w procesach komunikacji społecznej. Kończący panel wprowadzający dr Słabig omówił działalność społeczno-kulturalną Ukraińców, Litwinów i Białorusinów na Pomorzu Zachodnim.

Po przerwie kontynuowano obrady w trzech panelach. Pierwszy panel pt. „O mniejszościach przez pryzmat historii” zgromadził historyków i politologów, którzy dyskutowali nad trudnymi dziejami mniejszości narodowych i etnicznych w Polsce w latach 1945-1989. W panelu wzięli udział m.in. dr Tomasz Browarek (UMCS w Lublinie), dr Witold Bobryk z Uniwersytetu Przyrodniczo-Humanistycznego w Siedlcach oraz Andrzej Kirmiel, dyrektor Muzeum im. Alfa Kowalskiego w Międzyrzeczu.

Drugi panel zatytułowano „Kultura – religia – tożsamość”. Pod przewodnictwem dr. hab. Janusza Mieczkowskiego, naukowcy zastanawiali się nad problemem tożsamości i kultury mniejszości narodowych i etnicznych w Polsce. Dr Mirosław Pecuch (Muzeum Lubuskie im. Jana Dekerta w Gorzowie Wlkp.) przedstawił oddolne sposoby konsolidacji ludności ukraińsko-łemkowskiej w woj. lubuskim, a dr Jacek Poniedziałek z Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego dotknął problemu konwersji tożsamości ludności autochtonicznej z Warmii i Mazur. Gorzowską książnicę reprezentował natomiast dr Krzysztof Wasilewski, który wygłosił referat na temat współczesnej prasy mniejszości etnicznych w Polsce.

Odbywający się równolegle do dwóch pozostałych, trzeci panel nosił tytuł „Mniejszości – współczesne wyzwania”. Swoje referaty zaprezentowało ośmiu naukowców, m.in. z Uniwersytetu Gdańskiego oraz Polskiej Akademii Nauk. Reprezentujący PAN dr Paweł Popieliński przedstawił współczesną sytuację społeczno-kulturalną mniejszości niemieckiej w Polsce, a Tamara Włodarczyk z Uniwersytetu Wrocławskiego omówiła problem restytucji mienia gmin wyznaniowych żydowskich i żydowskich wyznaniowych osób prawnych na terenie woj. lubuskiego. Obrady w tym panelu zakończył referat Moniki Wilk z Gminnej Biblioteki w Bogdańcu na temat uchodźców jako współczesnego zjawiska migracyjnego.

Po przerwie, nastąpiło podsumowanie konferencji, którego dokonał dyrektor WiMBP Edward Jaworski. Warto odnotować, że konferencja cieszyła się znacznym zainteresowaniem gorzowian, którzy przysłuchiwali się obradom w trzech panelach. Całość została bardzo dobrze oceniona zarówno przez uczestników, jak i przybyłych gości.