Świtała Bogusław: Żary – tam, gdzie przeszłość nie milknie

Świtała Bogusław: Żary – tam, gdzie przeszłość nie milknie / fot. Bogusław Świtała ; wstęp historyczny Małgorzata Konopnicka ; tł. j. niem. Edward Zys, j. ang. Michał Talaga, j. fr. Elżbieta Nalewajko. – Bydgoszcz : Pomorska Oficyna Wydawniczo-Reklamowa ; Żary : na zlec. Urzędu Miejskiego, 2010. – 183 s. : il. kolor. ; 34 cm.

Fragment publikacji:

Powoli miasto wkraczało w zupełnie nowy okres: uprzemysłowienia i zmian kapitalistycznych. Przyspieszyło je zrzeczenie się w 1765 r. przez ostatniego z Promnitzów praw do dominium żarskiego na rzecz Saksonii. Nową epokę zainicjowały jednak przede wszystkim, wydarzenia europejskie. Po epizodzie napoleońskim, w wyniku podziału politycznego Europy na Kongresie Wiedeńskim, Żary w 1815 r. przeszły pod panowanie pruskie. Pierwszym posunięciem unifikującym nabyte obszary z pozostałymi częściami państwa pruskiego było wprowadzenie nowego podziału administracyjnego. Zgodnie z nim Żary wcielono do rejencji frankfurckiej prowincji brandenburskiej. Z miast Żar, Brody, Trzebiel, Zasieki utworzono powiat żarski z siedzibą władz powiatowych w pałacu Promnitzów. Zmiany dotyczyły także administracji kościelnej i sądownictwa, za nimi postępowały regulacje życia społeczno – gospodarczego. Usprawniono działalność założonej w 1689 r. poczty, w 1818 r, powstało królewsko-pruskie gimnazjum, dwa lata później rozpoczęto prace nad dostosowaniem obszaru miejskiego do wzrastającej liczby ludności. Część murów miejskich została rozebrana, usunięto Bramę Dolną i most a w ich miejscu powstały dwa nowe place: obecnie pl. Łużycki i pl. Wolności (dawny Mühlplatz). Ważnym wydarzeniem w sferze ustrojowej miasta było wprowadzenie w 1831 r. pruskiej Ordynacji o miastach, znoszącej dotychczasowy podział na stany. Odtąd nie przynależność do określonego stanu a posiadany majątek miał decydować o udziale w życiu miasta. Rok później w Żarach przeprowadzono pierwsze wybory do rady miasta, w których uczestniczyło 540 osób.