W jedności siła! Biblioteka nie jest samotną wyspą

Nie od dziś wiadomo, że razem można więcej i lepiej. Tym tropem poszli bibliotekarze biorący udział w szkoleniu „Razem dla Kultury. Integracja – Aktywizacja – Współpraca”. Szybko przekonali się o tym, że do realizacji swoich celów, potrzebujemy też innych ludzi.

Przez cztery dni, od 18 do 21 września 2017 r., bibliotekarze z WiMBP w Gorzowie Wlkp. oraz bibliotek gminnych i miejsko – gminnych północnej części województwa lubuskiego uczestniczyli w warsztatach mających na celu rozwój ich umiejętności w zakresie integrowania i aktywizowania wokół wspólnych celów lokalnych grup społecznych, instytucji i organizacji oraz zapraszania ich do partnerstwa. Celem szkolenia było pokazanie uczestnikom korzyści wynikających ze współdziałania.

Szkolenie„Razem dla Kultury. Integracja – Aktywizacja – Współpraca” zostało zorganizowane w odpowiedzi na potrzeby pracowników bibliotek. Wielu bibliotekarzy przyznaje, że docenia rolę współpracy, ale nie potrafi identyfikować potencjalnych partnerów i budować z nimi trwałych relacji. Często nie potrafią również w skuteczny sposób zapraszać mieszkańców do współtworzenia oferty kulturalnej. Bibliotekarze widzą konieczność wzmocnienia roli biblioteki jako instytucji agregującej ciekawe inicjatywy lokalne i budującej partnerstwa na rzecz rozwoju kultury w gminie, ale wskazują na brak dostatecznych kompetencji w tym obszarze. Jest to duże wyzwanie dla bibliotek, zwłaszcza tych w małych miejscowościach.

W trakcie szkolenia bibliotekarze zdobyli wiedzę i umiejętności, które pozwolą im podjąć skuteczne działania w zakresie integrowania i aktywizowania lokalnego środowiska. Poznali niekonwencjonalne narzędzia, które można wykorzystać do tego celu: gry symulacyjne, gry miejskie, tworzenie tekstów metodą Loesje, badanie i doświadczanie zmysłowe z wykorzystaniem elementów edukacji kulturowej, historycznej i artystycznej. Dowiedzieli się jak budować partnerstwa wokół wspólnych celów. Ćwiczyli umiejętności w zakresie pracy zespołowej, negocjowania i rozwiązywania konfliktów. Nauczyli się rezygnować z własnych korzyści na rzecz wspólnego interesu grupy.

W ramach pierwszego modułu tematycznego „zGRAna GMINA” zrealizowane zostały warsztaty z animatorem i twórcą gier Marcinem Mitznerem rozwijające kompetencje w zakresie wykorzystania gier w integracji i animacji społecznej. W trakcie zajęć omówione zostały cechy gier i ich najważniejsze elementy składowe: scenariusz, zasady, przestrzeń, czas, zadania, rekwizyty, organizatorzy, uczestnicy, nagrody. Bibliotekarze poznali różne typy gier: prostą grę warsztatową mającą na celu integrację grupy („Kostki zrostki”), grę szkoleniową zawierającą element rywalizacji („Prototyp”), grę strategiczną („Strategie Kultury”) i miejską grę edukacyjną („Junacka Gra Miejska”). Najwięcej emocji wywołała gra w „Strategie Kultury”. Uczestnicy weszli w role przedstawicieli różnych grup społecznych i instytucji fikcyjnej miejscowości Nowe Miasto, borykającej się z wieloma problemami, m.in. brakiem spójnej polityki kulturalnej. Ich zadaniem było odegranie konsultacji nowej strategii kultury. Wypracowanie wspólnego stanowiska nie było łatwe z uwagi na bardzo mocną rywalizację pomiędzy skłóconymi ze sobą instytucjami. Graczom trudno było zdystansować się i zachować pełen obiektywizm. Bibliotekarze mocno identyfikowali się z odgrywanymi rolami z uwagi na podobieństwo problemów fikcyjnego miasta do tych, z którymi spotykają się w swoich miejscowościach. Ciekawym doświadczeniem była również rywalizacja zespołów w grze „Prototyp”, której celem było wierne odtworzenie budowli przez konstruktora na podstawie informacji od inżyniera przekazywanych przez gońca. Można było korzystać z pomocy inspektora, który widział i wiedział wszystko, ale nie mógł mówić nic oprócz „tak” lub „nie”. Gra wymagała dobrej komunikacji w zespole. Ćwiczyła pamięć, kreatywność i wyobraźnię. Uczestnicy przekonali się, że na sukces zespołu pracuje wiele osób. Dlatego ważne jest, aby każdy czuł się dobrze w swojej roli, którą ma do spełnienia.

Drugiego dnia szkolenia uczestnicy na nowo odkryli Gorzów Wlkp. Poprzez badanie i doświadczanie miasta wszystkimi zmysłami, dostrzegli to, na co wcześniej nie zwracali uwagi. Trenerka Karolina Jastrzębska – Mitzner zaprosiła bibliotekarzy na spacer po mieście. Pierwszy etap musieli pokonać z zawiązanymi oczami, co pozwoliło im na wyostrzenie wielu zmysłów, m.in. słuchu, dotyku i węchu. Zdaniem uczestników było to niezwykle ciekawe doświadczenie. Nie mniej inspirujące było fotografowanie miasta i zapisywanie tekstów usłyszanych na ulicy. Po powrocie bibliotekarze pracowali wspólnie nad zebranym materiałem. Z tego co zobaczyli, usłyszeli, poczuli i sfotografowali skomponowali niezwykły obraz miasta w formie kolażu. W dalszej części warsztatów tworzyli teksty o Gorzowie z wybranych słów ułożonych w ciąg skojarzeń i ćwiczyli ich prezentację na scenie z wykorzystaniem metody pochodzącej z teatru improwizacji. Trenerka zaprezentowała również metody jakimi pracowała z młodzieżą podczas warsztatów w ramach projektu „Zmysły Prysły. Pruszkowska Kuchnia Teatralna”, m.in. ćwiczenie „żywe pomniki”.

Trzeci moduł poświęcony był wykorzystaniu kreatywnego pisania metodą Loesje do tworzenia sloganów komentujących rzeczywistość, zaangażowanych w kulturę i sprawy społeczne. Trenerka Emilia Skiba zaprosiła uczestników do zabawy ze słowami wywodzącej się z surrealizmu. Z wybranych losowo rzeczowników i fraz czasownikowych trzeba było ułożyć treść zaproszenia na imprezę kulturalną. To ćwiczenie pokazało jak bardzo inspirujące mogą być gry słowne. Następnym zadaniem, już znacznie „poważniejszym”, było ułożenie tekstów na wybrane przez grupy tematy zgodnie z cechami tekstów Loesje. Uczestnicy mieli okazję wypowiedzieć się na wiele ważnych tematów w formie krótkich tekstów wywołujących zaskoczenie i refleksję. Pracowali zespołowo, inspirując się nawzajem – kartki podawane były z rąk do rąk wokół stołu, każdy uczestnik dopisywał swoje skojarzenia. Zaprezentowane zostały teksty, które miały najwięcej zakreśleń. Wśród wybranych znalazły się m.in. „Uprzedź uprzedzenia”, „Siedzieć to też czasownik”, „Zwierz się ze swojego zwierza”, „Wieś wszystkich nie pomieści”, „Wyraź to wyobraźnią”, „Otwarta książka otwiera Twój umysł”, „Jeśli nie czujesz empatii, zacznij ją emitować”.

W trakcie ostatnich warsztatów, poprowadzonych przez trenerkę Magdalenę Popłońską – Kowalską, uczestnicy zdobywali wiedzę i umiejętności potrzebne do budowania partnerstwa. Ćwiczyli umiejętności w zakresie pracy zespołowej, komunikowania się, negocjowania i rozwiązywania konfliktów. Nauczyli się diagnozować środowisko lokalne, pozyskiwać partnerów i zapraszać ich do wspólnego działania. Poznali wcale nie taką prostą sztukę kooperacji. W grze „Kasyno” musieli negocjować i rezygnować z własnych korzyści na rzecz wspólnego interesu grupy, a w innym jeszcze zadaniu pozyskać partnerów potrzebnych do realizacji ważnego lokalnego przedsięwzięcia. Przekonali się, że Biblioteka nie jest samotną wyspą, a partnerstwo to potężne narzędzie zmiany społecznej!

Szkolenie zostało dofinansowane ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego w ramach programu „Partnerstwo dla książki”. W ramach zadania przeszkolonych zostało 20 bibliotekarzy.

Oprac. Anna Królewicz – Spętany