„Wśród swoich” w swojskiej bibliotece. Spotkanie DKK w Kłodawie

28 kwietnia 2014 roku spotkałyśmy się, aby przegadać Wśród swoich Amosa Oza. Izraelski temat, a zwłaszcza kibuc jako bohater zbioru opowiadań pretendenta do Nagrody Nobla, sprawił, że klubowiczki wyczekiwały spotkania i odwiedzając bibliotekę, pytały czy wszystkie dziewczyny z naszego klubu będą w nim uczestniczyć. Niestety, nie udało się spotkać w komplecie, jednak dyskusja jak zwykle była żywa i dająca pretekst do rozmyślań.

Zastanawiałyśmy się, dlaczego w Izraelu – państwie ludzi, którzy przeżyli największą traumę XX wieku, czyli Holocaust, powstały twory (kibuce), mające znamiona totalitarne, gdzie własność jest praktycznie wspólna, dzieci izolowane od rodziców, a wspólnota rozporządza życiem prywatnym swoich członków.  Idea połączenia syjonizmu z socjalizmem i oddalenia od judaizmu, przełożone w kibucu na spółdzielczość własną, może i miałyby sens, gdyby teoria nie odstawała od codziennego życia. Kibuc jawi się w założeniu jako enklawa wspólnotowa, do której przynależność jest dobrowolna, a jej członkowie zyskują swobodę i poczucie sprawstwa, jednak w praktyce narastają konflikty, zawiść i wykluczenie, gdy ktoś nie potrafi wpasować się w system, sprzeciwia się swoistej utracie odpowiedzialności za własne życie.

Od strony formalnej zbiór opowiadań Amosa Oza cechuje mistrzostwo pióra: konsekwentnej odautorskiej relacji, noszącej znamiona stylu reporterskiego, z oszczędnością w epitetach i metaforach. Mimo to w Wśród swoich łatwo znaleźć fragmenty poetyckie, kreujące świat przedstawiony w taki sposób, że odbiorca przenosi się do Ziemi Obiecanej i oczyma wyobraźni styka z pustynnymi wzniesieniami, gajami pomarańczowymi, czy z światłem księżyca, które rozlało się na wszystkim, rozniecając w jej [rosy] kroplach bladosrebrny blask. Ponadto, kunszt prozy Oza przejawia się w pointowaniu, jak na przykład w opowiadaniu Nocą:

Powinien teraz pójść do domu, wziąć prysznic, położyć się, zamknąć oczy i spróbować zasnąć. Może wreszcie jutro coś stanie się dla niego jasne.

Jedna z klubowiczek zasugerowała, że Wśród swoich to właściwie gotowy materiał na film i warto byłoby zobaczyć ekranizację książki. Zastanawiamy się, czy w przyszłości same nie podejmiemy się podobnego zadania…

Magdalena Turska, moderator DKK