Ziarnek Magdalena: Badacze szaty roślinnej Pomorza sprzed 1945 roku

Ziarnek Magdalena: Badacze szaty roślinnej Pomorza sprzed 1945 roku. – Szczecin : Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny. Zakład Botaniki i Ochrony Przyrody : Lonicera Krzysztof Ziarnek, 2012. – 176 s. ; 24 cm.

Ze wstępu:

Leksykon badaczy szaty roślinnej Pomorza sprzed roku 1945 ma na celu przybliżenie sylwetek botaników, którzy przyczynili się do poznania szaty roślinnej Pomorza, definiowanego szeroko – jako obszar od Bałtyku po Wartę i Noteć oraz od Wisły po Odrę.
Zestawienie obejmuje biogramy 115 botaników, pracujących na tym terenie od początków badań geobotanicznych w XVI wieku (pierwsza publikacja dotycząca flory Prus ukazała się w 1590 roku) do roku 1945. Większość opisanych badaczy to Niemcy działający tu w okresie intensywnego rozwoju nauk botanicznych, czyli w XIX i na początku XX wieku. Wówczas obszar ten należał do czterech prowincji Królestwa Pruskiego: Pomorza, Prus Zachodnich, Brandenburgii i Poznania. Po zakończeniu I wojny światowej i odzyskaniu przez Polskę niepodległości, włączono do niej część Pomorza Gdańskiego i Wielkopolski, tworząc województwo pomorskie i wielkopolskie. Wtedy też na tych ziemiach badania szaty roślinnej zaczęli prowadzić polscy botanicy.
Punktem wyjścia do wytypowania listy badaczy szaty roślinnej Pomorza była bibliografia botaniczna Pomorza, obejmująca piśmiennictwo do roku 1945. W leksykonie ujęto nie tylko badaczy zajmujących się botaniką zawodowo, ale także pasjonatów i miłośników, o ile ich działalność pozostawiła ślad w literaturze botanicznej – w postaci własnych publikacji lub wspomnień i wzmianek innych autorów. W przypadku osób innych profesji, zajmujących się szatą roślinną tylko okazyjnie, lub też badaczy pracujących także poza Pomorzem, opisana została tylko działalność botaniczna, związana z obszarem opracowania. Ze względu na zróżnicowany zakres dostępnych informacji, biogramy poszczególnych osób istotnie różnią się stopniem dokładności – o wielu lokalnych botanikach (nauczycielach, urzędnikach itd.) w źródłach można znaleźć jedynie niewielkie wzmianki. W efekcie w zestawieniu znaleźli się także tacy badacze szaty roślinnej Pomorza, o których informacje źródłowe są bardzo skąpe.
Aby przybliżyć Czytelnikowi historię badań szaty roślinnej Pomorza od czasów najdawniejszych, zdecydowano się na chronologiczny układ biogramów. Leksykon otwiera biogram Johanna Wiganda, żyjącego w latach 1523-1587, a kończy – Jarosława Urbańskiego, żyjącego w latach 1909-1981. Ze względu na skomplikowaną historię Pomorza i zmiany jego przynależności państwowej, w leksykonie uwzględniono także osoby zmarłe po roku 1945, mające swój wkład w badania pomorskiej szaty roślinnej do tego roku.
Do opracowania wykorzystano dostępne dane literaturowe, zarówno archiwalne jak i współczesne, w niektórych przypadkach – także dostępne w internecie bazy biograficzne. Po każdym biogramie wskazano źródła w postaci skróconej, natomiast pełne noty bibliograficzne zestawione zostały w Literaturze. Jeśli w źródłach znajdowały się bibliografie piśmiennictwa poszczególnych badaczy – zostało to odnotowane w nawiasach po nocie.